Bahçe sahiplerinin bitki bakımında ilk dikkat etmeleri gereken hiç şüphesiz sulamadır. Peki bahçe sulama nasıl yapılmalıdır? Yöntemler nelerdir?
Ülkemiz bir tarım ülkesidir ancak toprakların verimli olması yanı sıra sulama olmadan verimli bir mahsul alınması mümkün değildir. Mikro klima ortamları sebebiyle Iğdır´da pamuk, Karadeniz´de turunçgiller ve Yalova´da kivi yetişir. Bu iklimsel bir faktördür ancak bazı bitkilerde doğru sulama ve uygun zamanda sulama önemlidir.
Ülkemizde toprakların %95i sulama sonucunda verim almaya uygundur. Hatta ülkemizde sulama sorununa bağlı olarak projeler gerçekleştirilmiştir. Örneğin Güney Anadolu Projesi ile Güneydoğu Anadolu´nun sulama sorunu giderilmeye çalışılmıştır. KOP ile yani Konya Ovası Projesi ile de Konya ve etrafındaki arazilerin su sorunu çözülmeye başlanmıştır. Sulamanın gerçekleşmesi kadar sulama yöntemleride doğru olmalıdır. Sulama yöntemleridoğru olmadığı takdirde ülkemiz eğimi yüksek arazilere sahip olduğu için erozyon oluşabilir. Bu yüzden arazi ve bahçe sulamadoğru sulama yöntemleri ile sulanmalıdır.
Bitkilerin köklerinde su bulunmalıdır ve bu miktar doğru ayarlanmalıdır. Bunun için bitkinin suya ne kadar ihtiyacı olduğu ya da hangi dönemde bitkinin suya ihtiyaç duyduğu saptanmalıdır. İki sulama arasındaki süre ve bitkinin su ihtiyacı doğru ayarlanmalıdır. Gereğinden fazla su vermek bitkiye zarar verir ya da zaten yağışın yoğun olarak olduğu dönemlerde birde bitkiyi sizin sulamamış bitkiye zarar verir ve çürümesine sebep olur. Sulama yöntemlerikonusunda yeteri kadar bilgiye sahip değilseniz ya da bahçe sulamakonusunda önemli hususları bilmiyorsanız konunun uzmanı olan bir ziraat mühendisinden yardım alabilirsiniz.
Sulama yapılırken suyun gerektiğinden az verilmesi durumunda üründen elde edilecek verim azalarak ekonomik bir zarara dönüşebilir. Yine aynı şekilde sürekli olarak sulamak ya da gereğinden fazla sulamak toprağın yıkanma dengesini bozarak toprağı verimsiz hale getirir. Bu sebeple doğru gübre de topraktan alınacak mahsul miktarında önemli rol oynar. Yani şunu söylemek mümkün topraktan olacak verim sulama ile doğru orantılıdır. Yeteri miktarsa su vermeli ve periyodik aralıklar ve tek seferde verilecek su miktarı doğru ayarlanmalıdır. Bunun bilimsel bir ölçüsü vardır ve bu ölçüyü toprak iklim ve bitkinin suya olan ihtiyacı belirler. Bahçe sulama da temel prensip topraktan alınacak mahsulü maksimum seviyeye çıkarmak ve bahçe sulamahataları neticesinde ortaya çıkan sorunları minimale indirmektir.
Sulama zamanı ve miktarı planlandığı takdirde verim arttırılabilir. Ülke olarak farklı toprak yapısına sahibiz bir de buna ek olarak eğimin fazla olduğu ve kısa mesafede dahi iklimin değiştiği bir coğrafyada yasıyoruz. Böyle bir durumda sulama miktarı ve zamanı toprak ve iklim yapısına göre değişiyor. Örneğin Adana´da pamuk üretimi yapılıyor ve kurak bir havaya sahip pamuk bitkisi baharda su ister bu suyu pamuğun olgunlaşma dönemi olan yaz ayında verirsek mahsul zarar görür ve verim azalır. Ya da buğday ülkemizde Karadeniz kıyısı hariç her yerde yetişebilir bir ürün ve yine yaz yağmurunu sevmez. Bu bitki yazın sağlanırsa çürür. Bu örneklerde olduğu gibi bitkinin zarar görmesini önlemek amacıyla sulama planlanması yapılmalıdır. Bu planlamada ana prensipler;
Bitki suyu kök derinliği kadar tutar. Yani topraktaki nem topraktaki su miktarıdır ve kök kısmının denk geldiği noktaya kadar bitki kök sayesinde sudan faydalanabilir. Topraktaki mevcut su azaldığında su seviyesi köke temas etmeyecek ve böylece bitki susuz kalacaktır. Şunu demek mümkündür bitkinin kökü suya yetişemediği noktada toprağı sulamak gerekir. Toprak rastgele sulamamalıdır. Gereğinden fazla sulanan toprakta erozyon oluşabilir ve yıkanma arttığı için tuz dengesi bozulabilir.
Sulama zamanının en kolay tespiti topraktaki nem oranı ve bitkinin görüntüsüdür.
Topraktaki nem miktarı sulama zamanının tespiti için önemlidir. Bunun tespitinde 3 yol vardır.
Topraktaki nem miktarı %25- 75 arasında olmalıdır. Aksi takdirde bitkiler su ihtiyacını karşılayamaz.
Bir diğer yöntem ise elle kontrolüdür. Bu kontrolde avuç içinde sıkılan toprak dağılıyorsa su ihtiyacı var demektir.
Önemli olan bitkinin türü ve tuttuğu su miktarıdır. Haliyle toprakta ekili olduğu için toprağın nem oranı ve kök miktarı da önemlidir.
Ülkemizde sulama profesyonel olarak değil daha yüzeysel yapılmaktadır ve tek seferlik su ihtiyacı matematiksel olarak saptanamamaktadır. Klasik yöntem ile bitki ya da toprak kontrolü ile sulama yapılır.
Bunu en rahat nem çabuklarıyla ölçüm yaparak anlayabiliriz. Yani topraktaki nemin etkili kök ile aynı seviyede olup olmadığına bakarız. Her toprak farklı sulama ister. Örneğin;
Killi toprakta geçirgenlik sebebiyle bir kez ama çok miktarda sulama yapılır.
Kumlu toprakta yine geçirgenlik sebebiyle miktar olarak az ama süre olarak sık sık sulama yapılır.
Önemli olan bir diğer nokta ise suyun alana eşit dağılmasıdır. Sulama işlemi yağmur öncülü düşünmeden yapıldığı için alandaki her bolum eşit sulanmalıdır. Aksi halde toprak nemi farkı ile hasat zamanında da farklılaşmalar görülür.
Bahçenin yine aynı şekilde erozyona sebep olmayacak doğru metot ile yani basamak şeklinde dikim yapılması ve bu şekilde sulanması gerekir. Toprak suya doyarak Ülkemizdeki büyük problem olan erozyon gerçekleşebilir.
