Keten;
dokumacılıkta kullanılan keten bitkisi saplarından el edilen liflerle tekstil sektörü için çok önemli bir bitkidir. Keten bitkisinin tohumlarından elde edilen yağ, yağlı boya, beziryağı ve çeşitli ilaçların yapımında hammadde olarak kullanılmaktadır. Ketengillerden olan keten, içi boş ve yuvarlak bir gövdeye sahiptir. Mavi çiçekli, beş taç yapraklıdır ve parlak ve kahverengi ağırlıklı tohumlara sahiptir.
Keten iki çeşit olarak tanımlanmıştır. Yağ keteni adı verilen birinci çeşit tohumlar için yetiştirilmektedir. İkinci çeşit olan lif keteni ise bitkinin lifleri için yetiştirilir. Yağ keteninin dalları oldukça fazladır ve boyu kısadır. Lif keteni ise yağ ketenine oranla daha az dal bulundurmakta ve daha uzun boya sahiptir olmaktadır. Ülkemizde hem liflerinden hem de tohumlarından faydalanılabilen keten çeşitleri mevcuttur ve yetiştiriciliği yapılmaktadır. En çok Karadeniz bölgemizde yetişmekte olan keten bitkisinden, ortalama olarak her yıl 300-400 ton lif ve 15 bin ile 20 bin ton arasında keten tohumu elde edilmektedir.
Keten Nasıl Yetiştirilir?
Keten hemen her çeşit toprakta yetişebildiği için yetiştiricilik bakımından tercih edilen bir bitki türüdür. Lif elde etmek amacıyla yetiştirilen lif ketenleri, bulutlu ve nemli havalarda, yağ ketenleri ise Güneş ışığını bolca alabildiği yerlerde yetişmeyi sevmektedir. Eğer kış için keten yetiştirilecekse ağustos sonunda eylül sonuna kadar olan süre zarfında ekim yapılması önerilmektedir. Yaz için yetiştirilmesi amaçlanıyorsa, mart ve nisan aylarında ekimi gerçekleştirmek gerekmektedir. Keten yetiştirilecek bölge mevsim boyunca yağmur alıyorsa ayrıca sulamaya gerek duyulmamaktadır. Lif ketenlerinin uzun boylu ve büyük olanı uygundur. Bunun sebebi gövdenin boyundaki uzunluk liflerinde uzun olmasını sağlamaktadır. Lif ketenleri, içerisinde çürümüş bitki barındıran gübreli topraklarda yetişmektedir. Yağ ketenleri, tam olarak olgunlaştıktan sonra toplanmaktadır ancak lif ketenleri olgunlaşmasını tam olarak tamamlamadan toplanabilirler. Çünkü olgunlaşmasını tamamlamış olan bitkinin lif kısımları odunsu özelliği doğru gelişir ve böylelikle sert ve kaba bir biçime dönüşür. Bu istenmeyen bir durumdur. Lif ketenleri, sarı veya yeşilimsi sarı renge büründüğünde biçme zamanı gelmiş demektir. Biçilmiş olan ketenler birkaç gün kurutulmak için tarlada bırakılırlar. Kuruma süresi tamamlandıktan sonra ise dövülme işlemi yapılarak tohumları ayrılır.
Lif ketenlerinin gövde kısımları iyice ezilir ve içerisinden ketenlerin lif kısımlar çıkarılır. Bu lifler toplanarak birer demek haline getirilir ve ardından havuza bastırılır. Havuz işleminde birkaç hafta bekletildikten sonra tekrardan kurutma işlemine başlanır. Kurutma işlemi sonunda taraklardan geçirilerek düzelmesi sağlanan lifler yumak haline getirilerek satışa sunulmaktadır.
Yağ ketenleri dövenle dövülür ve tohumlardan ayrılır. Yağı alınmış olan tohumlar çiftlik hayvanlarının beslenmesi için oldukça faydalı bir yem olarak kullanılmaktadır.
Keten dayanıklı bir bitki olması sebebi ile birçok doğa koşuluna uyum sağlar ve bu sebeple dünyanın birçok yerinde rahat bir biçimde yetiştirilebilmektedir. Avrupa, Asya, K. Afrika ve Kuzey-Güney Amerika´da bolca keten bitkisi yetişmektedir.
Keten bitkisinden elde edilen keten lifleri, dokumacılık alanında çeşitli kumaşların yapımında kullanılmaktadır. Kaba lifler halat, sicim vb. ürünlerde kullanılmaktadır. Bu açıdan düşününce keten bitkisi endüstrinin en önemli bitkilerinden biri olarak kabul edilmektedir.
