Kentsel Dönüşüm İle İlgili Merak Ettikleriniz

Türkiye´de bulunan konutların büyük bir kısmının deprem yönetmeliği olarak bilinen ve 2007 yılında yürürlüğe giren yönetmelikten önce yapılması ve bir çoğunun da fiziki olarak riskli yapıda olmasının yaratacağı riskleri bertaraf etmek amacıyla 2012 yılında bir kanun çıkarıldı.

6306 sayılı Afet Riskli Yapıların Yenilenmesi Hakkında Kanun başlıklı bu kanuna göre deprem veya diğer doğal afetlerle ilgili risk grubunda bulunan yapıların peyderpey yenilenmesi amacıyla bir dönüşüm faaliyeti başlatılmıştır. Türkiye sınırları içinde bulunan tüm konutları kapsayan kanuna göre fiziki riski yüksek,eski yapıların devlet ve vatandaş iş birliği ile yıkılması ve yerine yenisinin yapılması çalışmaları başlatılmıştır.

Bu noktada devlet vatandaşa ucuz kredi yardımı, kira yardımı, vergi ve harç yardımları gibi yardımlar yaparak süreci desteklemiştir.

Özellikle 1999 yılında tüm ülkeyi derinden etkileyen ve resmi rakamlara göre 15.000, gayriresmi rakamlara göre 40.000 kişinin hayatını kaybettiği elim deprem faciasının ardından aynı acıların yaşanmaması ve olası depremlerde can ve mal kaybını en aza indirebilmek amacıyla girişilen bu uygulama büyük bir ivme kazanmıştır. Yasanın yürürlüğe girdiği ilk dönemlerde vatandaşların yoğun ilgi göstermediği yasada sonradan hızlı bir çalışma temposu yakalanmış ve vatandaşlar yoğun ilgi göstererek evlerini yenilemeye girişmişlerdir.

Bu yasa sadece bireysel konutları değil vatandaşların toplu olarak kullandıkları kamusal binaları da kapsamıştır. Eskiyen hastane binaları, okul binaları gibi olası risk durumunda toplu ölümlerin yaşanma riski olan binalar da aynı yasa kapsamında yenilenmeye başlanmıştır.

Kentsel dönüşümde iki çeşit uygulama söz konusudur. Bunlardan ilki binanın yıkılarak yeniden yapılması, ikincisi ise riskli binaların güçlendirilmesidir.

Yenileme veya güçlendirme amacıyla çalışma yapılacak olan binaların riskli grupta yer alıp almadığını tespit etmek için bakanlık tarafından yetkilendirilen özel kuruluşlar görev yapmaktadır. Bu kuruluşların harekete geçerek risk tespiti yapmaları için bina sakinlerinden en az birinin başvuru yapması gereklidir. Ayrıca bakanlık tarafından riskli bölge olarak ilan edilen bölgelerdeki binalarda da ikinci bir risk tespiti çalışmasına gerek kalmaksızın kentsel dönüşüm çalışmaları başlatılabilir.

Binanız riskli sınıfa giriyorsa ne olacak?

Yapılan çalışmalar sonucunda riskli sınıfa girdiği tespit edilirse veya bulunduğunuz bölge riskli bölge olarak ilan edilmiş ise binanız yıkılacaktır. Bu noktada bina sahiplerinin bakanlığa yıkım veya dönüşüm ile ilgili itiraz etme hakları da mevcuttur. Yapılan itiraza rağmen bakanlık binanın yetkili kurumlar binanızın riskli olduğuna karar verirse bu sefer de yargı yoluna gitme hakkınız vardır. Yargı yoluyla da risk sabit görülürse o zaman binanızın yıkılması için size 60 günlük bir süre tanınacaktır. Bu süre içinde bina sahipleri yıkım işlemini gerçekleştirmezler ise yıkım kamu otoritesi eliyle yaptırılır ve masraflar da bina sahiplerine ödettirilir.

Bu noktadan sonra bağımsız bölüm hak sahipleri aralarında anlaşarak 3´te 2 çoğunluğu sağlamak şartı ile bir ortak karar protokolü hazırlar. Bu protokolde yıkılan binanın hangi müteahhide yaptırılacağı, hangi özelliklerde olacağı ve hangi şartlarda paylaşımının yapılacağı karara bağlanır. Bu protokole reddeden ve binadan hak istemeyen hak sahiplerinin payları kendilerine ödenmek şartı ile yine bu yönetim tarafından 3.cü şahıslara satılabilir, diğer hak sahiplerine ortak pay olarak satılabilir veya devlet eliyle kamulaştırılabilir.

Eviniz, 20 yıl gibi bir sürede 14 milyonun üzerinde konutun yenilenmesi veya güçlendirilmesinin hedeflendiği çalışmalar kapsamında riskli sınıfta ise neler yapabilirsiniz?

Adım adım rehber size konu ile ilgili bilgi verebilir

1- Risk tespiti için başvuru yapılması
2- Binanın risk tespitinin kamu ya da özel kuruluşlar tarafından yapılması
3- Riskli olarak tespit edilen binanın 10 gün içinde tapu kaydına risk kaydının işlenmesi
4- 3´te 2 çoğunluk ile Bina ortak karar protokolünün hazırlanması
5- Binanın yıkılması ve yeniden yapılması için bir müteahhit ile anlaşılması ve projelendirmenin yapılması
6- Binada ikamet eden hak sahipleri için kentsel dönüşüm kapsamındaki kredilerin çıkarılması ve/veya kira yardımlarının başvurularının yapılması