Acil durumlarda hayatta kalmak güdüsü canlıların varoluşlarının bir gereğidir. Hayati bir tehlike karşısında canlı organizmanın kendini savunması için gereken her şeyi yapıyor olması bu güdünün sonucudur. İnsanoğlu da bu içgüdü gereği karşılaşabileceği tehlikeli durumlarda hayatta kalabilmek için bazı savunma mekanizmaları geliştirir. Bu mekanizmalar bedensel olabileceği gibi beden dışı mekanizmalar da olabilir. Deprem, yangın, sel felaketi, fırtına felaketi gibi doğal afetlere karşı insanların kendilerini koruma isteğinden ilham alarak geliştirilen acil durum çantaları da zor durumlarda sizin hayata tutunmanızı sağlayabilir.
İnsanların kendilerini felaketlere karşı hazırlama isteği evrenseldir. Acil durumla her yerde ve her zaman meydana gelebilir. Bununla birlikte her kişi için acil durum hazırlığı farklı olabilir.
Herkes kendi kendisinin “acil durum yöneticisi” olmalıdır. Ne kadar gıdaya, ne kadar suya veya hayati malzemelere ihtiyacı olduğu konusu kişiden kişiye değişiklik gösterebilir.
Kendinizin ve ailenizin güvenliğini sağlamak ve onları hayatta tutmak için hazırlanabilecek acil durum çantası ile ve hazırlanması ile ilgili detaylardan bahsedeceğiz.
Temel Bilgiler ile Başlamak: Acil Durum Kitini Hazırlamak
Nerede yaşıyor olursanız olun, kullanım için hazır bir acil durum kitine sahip olmanız önemlidir. Bu kit birkaç gün boyunca hayatta kalmak için ihtiyaç duyacağınız eşyaları içermeli ve kolayca nakledilebilmelidir. Diyelim ki, hızlı bir şekilde bulunduğunuz yerden ayrılmanız gerekirse, bu seti yanınıza alıp gidebilmelisiniz. Kitinize eklemeyi düşünmeniz gereken eşyalarla ilgili bazı önemli noktalar şunlardır:
Bu eşyalar, her hane halkının kendi kitlerinde bulunması gereken eşyalardır. Öğeleri kolayca tanımlanabilen ve buna uygun şekilde etiketlenebilen kolay taşınabilen kaplara koyduğunuzdan emin olun, böylece gerektiğinde onlara kolayca ulaşabilirsiniz.
Bu kit esaslarına ek olarak, yaşadığınız bölgeyi dikkate almanız ve ihtiyacınız olabilecek diğer öğeleri hesaba katmanız da önemlidir. Afetin gerçekleşmesi konusundan önceden haberdar iseniz (hava durumu tahmininde çok güçlü bir fırtınanın geldiğini duymak gibi) felaket ile ilgili gerekli malzemelerin satın alınması konusunda son günü beklemeyin. Çünkü son gün herkes bu malzemeleri almak isteyecek ve yığılmalar meydana gelebilecektir.
Acil durum malzemelerini satın almak ve hazırlamak için kesinlikle geç kalmayın. Doğal afetler, dünyanın her tarafında beklenmedik zamanlarda insanları etkileyebilir. Kendi yaşamınız için gerekli girişimleri yaparken mal canın yongasıdır düşüncesiyle evinizi ve eşyalarınızı sigortalamayı da göz ardı etmeyin.
Acil durum kiti hazırlamak basit gibi görünebilir ancak içinde bulunduğunuz koşullara bağlı olarak işiniz hiç de kolay olmayabilir. Acil durum çantaları, sadece evde değil, aynı zamanda seyahat etmeniz gerektiğinde arabada da kullanılabilecek bir yapıda olmalıdır.
Bir Planınız Olmalı
Beklenmedik felaketler, özellikle ne tür bir felaket meydana geleceğini bilmediğinizde öngörülmezdir ancak böyle bir durumda ne yapacağınızı planlamak öngörülebilir bir davranıştır. Örneğin, siz ve eşiniz, acil bir durum meydana geldiğinde, çocukları okuldan kimin alacağını, nerede buluşulacağını, telefonların çalışmaması gibi durumlarda ne yapacağınızı planlayabilirsiniz. Aynı şekilde evin içinde yakalanacağınız bir acil durumda çocuklarınızla hangi odada hangi konumda bir araya geleceğinizi planlamanız olası bir krizde paniğe engel olacaktır.
Acil duruma bağlı olarak, evinizin suyunu, gazını ve elektriğini de kapatmak zorunda kalabilirsiniz. Tüm bu kapama vanalarının nerede olduğuyla ilgili bilgi sahibi olmak akıllıca olacaktır, bu yüzden durum böyle olduğunda, her şeyi güvenli bir şekilde kapatmak için nereye gideceğinizi tam olarak bilirsiniz. Ek olarak, aile üyelerinizi almanız ve bilgilendirmeniz için ihtiyacınız olabilecek tüm güvenli tahliye yollarından haberdar olmanız gerekebilir. Mahallenizde veya şehrinizde acil durum toplanma merkezleri var ise onların da yerini önceden bilmek yararlı olacaktır.
Farklı kriz senaryoları için yapılması gerekenlerle ilgili aşağıdaki öneriler size yol gösterici olacaktır.
Sel Baskınları
Her an evinizden çıkmaya hazır olun ve acil durum çantanızı hazır bulundurun. Hazır bekleyin.
Sel sularına denk geldiyseniz mümkün olduğunca uzaklaşmaya çalışın. Eğer su seviyesi ayak bileklerinizin üzerinde ise karşıya geçmeye çalışmayın.
Uyanık kalın. Baskın tehlikesi olması durumunda gece gafil avlanmayın.
Hava tahminleri ile ilgili bilgi sahibi olun
Çocuklarınızı ve evcil hayvanlarınızı sudan ve tehlikeli alanlardan uzak tutun. Olası elektrik kaçaklarına karşı onları koruyun.
Akıntı su ile gelebilecek ve tehlike oluşturabilecek türde hayvanlara (yılan, akrep gibi) karşı önleminizi alın
Deprem Olayları
Deprem her an her yerde olabilecek bir doğa olayıdır. Dünyanın yüzeyinin altındaki kaya parçalarının kayması veya kırılması sonucu oluşur. İşin aslı depremde meydana çıkan sarsıntı size bir şey yapmaz. Açık alanda böyle bir sarsıntıya maruz kalmanız sizi yaralamaz. Ancak bir ev içindeyseniz o zaman yaralanabilir hatta ölebilirsiniz. Türkiye´nin büyük bir kısmı 1. derece deprem bölgesi içindedir. Peki olası bir deprem sırasında veya sonrasında ne yapmalısınız?
Nasıl hareket etmelisiniz?
Deprem Öncesinde
Duvar dekorunuzun ve dolap türü büyük mobilyalarınızın, düşmemeleri için sabitlenmeli ve sarsıntı durumunda kimseye zarar veremez halde duvara tutturulmalıdır.
Sarsıntılarda dolapların içinden düşebilecek türde olan ağır eşyaları da uygun yerlere koymalısınız
Tavanda ve duvarda bulunan ışıklarınızın ve avizelerinizin sağlam olduğundan emin olun
Acil durum çantanızı kolay ulaşılabilir bir yerde bulundurun. Gerekli durumlarda alıp ev dışına çıkabilmelisiniz.
Ailenizle deprem tatbikatları yapın
Deprem Sırasında
Öncelikle ve kesinlikle sakin olun.
Kırılma ve patlama ihtimaline karşı kapı ve pencere camlarından uzak durun.
Sarsıntı geçene kadar önceden belirlediğiniz bir güvenli alanda toplanın ve bekleyin.
Sarsıntı geçtikten sonra evin dışına çıkın. Bu sırada asla asansör kullanmayın
Evden çıkma imkanınız olursa çıkmadan önce mutlaka elektrik, su ve doğal gaz bağlantılarını kesin
Açık alandaysanız yere yatın. Ayakta iken sarsılma ve düşme olayı başınıza gelebilir
Arabada iseniz köprü, viyadük, üst geçit, elektrik direkler veya binaların yanında, yakınında bulunmamaya özen gösterin
Deprem Sonrasında
Depremden sonraki olası çalışmalarda deri yaralanmalarından korunmak için uzun kollu kıyafetler tercih edin.
Yere dökülmüş yanıcı sıvıları ve kimyasal maddeleri hemen temizleyin
Artçı depremlere karşı tetikte olun
İçeriden üstünüze eşyaların yığılması muhtemel olduğu için dolap kapaklarını dikkatlice açın.
Yangın Olayları
Bir çok doğal afetin aksine ev yangınları öngörülebilir ve engellenebilirdir. Bu nedenle bir doğal afet değildir. Ancak çok ciddi sonuçlar doğurabilecek büyük bir krizdir.
Evinizde yangınları önlemek ve yangın güvenliği uygulamak için şimdi atabileceğiniz bazı adımlar:
Kontrolsüz çalışan bir soba bırakmayın.
Özellikle yemek pişirirken çocukları ve evcil hayvanları mutfaktan uzak tutun.
Evden çıkmadan önce tüm ocak ve fırınların kapalı olduğundan emin olun.
Alev alma ihtimali olan türdeki eşyalarınızı ısı kaynaklarına yakın bırakmayın.
Yatağa girerken ya da evden çıkarken infrared ısıtıcıları mutlaka kapatın.
Kullanımdan hemen sonra ütü veya saç düzleştiriciler gibi sıcak cihazları kapatın ve diğer eşyalardan uzak tutun.
Evinize duman alarmı taktırın ve her yıl bakımını yapın ve her 10 yılda bir mutlaka yenileyin.
Çocuklarınızı duman alarmları hakkında bilgilendirin ve alarm sesini duyduklarında ne yapmaları gerektiğini bilmelerini sağlayın.
Yatakta sigara içmeyin.
Yangın durumunda farklı yangın çıkış noktalarına bağlı olarak evinizde kaçış rotaları belirleyin ve ailenizle bunun tatbikatını yapın.
Sıcak olan kapı tokmaklarına dokunmaktan kaçının.
Yangın sırasında evinizden güvenli bir şekilde ayrılamıyorsanız bulunduğunuz odanın kapısının altına ıslak havlu koyun ve duman girişini engelleyin. Bu odada kalın ve sizi kurtarmalarını bekleyin. Bu odada asla cam veya balkon kapısını açmayın.
Acil Durum Çantası hazırlarken çantada bulunması gereken malzemelerin listesi
kişiye göre değişiklik gösterse de genel bir tanımlama yapılarak aşağıdaki gibi olabilir
Kişi başı 4 litre su
En az 3 gün dayanabilecek bozulmayan bir gıda (bisküvi, kraker, konserve ürünler, kuru yemişler, konserve meyve suyu, kutu süt, kuru meyveler gibi)
Pilli Seyyar Lamba, radyo ve her biri için bir set yedek pil
Antibiyotik merhem
Pansuman malzemeleri
Kronik hastalığı olan bir aile ferdi var ise ona özel ilaçlar (kalp rahatsızlığı olan biri için dil altı hapı gibi)
Ağrı kesici hap
Güçlü ses çıkarabilecek herhangi bir düdük. Hakem düdükleri en iyisidir
Güçlü, kalınca bir tornavida ve pense (göçük altında hayat kurtarabilen aletlere dönüşebilirler)
Ayrıca gece yatarken cep telefonunuzun şarjının dolu olmasını sağlamanız işe yarayabilir. Herhangi bir acil durumda telefonunuzu alarak sığınma noktasına gitmeniz size dışarısı ile bağlantı kurma imkanı verecektir. Tam olay sırasında telefonlar kilitlenebilir ancak 2-3 saat içinde bu durum normale dönebilir ve siz de yerinizi dışarıdaki kişilere telefon yardımı ile bildirebilir, yardım isteyebilirsiniz.