Tüketiciler, elektrik faturalarını dikkatle incelediklerinde, kendilerine yansıtılan bedelin içerisinde tüketimin yanı sıra kayıp-kaçak bedeli olduğunu da göreceklerdir. “Kayıp”tan kasıt üretimden sayaca gelirken -genellikle de altyapı eksiklikleri nedeniyle- kaybolan elektrik; “kaçak”tan kasıtsa elektriğin sayaçsız bir şekilde kullanılmasıdır. Kayıp kaçak nedeniyle meydana çıkan “eksiklikler” için gerekli önlemleri almak yerine bu bedelleri abonelerin faturalarına yansıtarak geçici süreliğine çözüm aranmaktadır.
Tüketicilerin, tükettiklerinden hariç kendilerinden haksız yere alınan elektrik bedellerine, diğer bir deyişle kayıp kaçak bedeli başta olmak üzere dağıtım, perakende satış hizmeti, iletişim sistemleri ve sayaç okuma bedellerine itiraz etme ve bu bedelleri geri alma hakları vardır.
Kayıp-Kaçak Bedeli Neden Abonelere Yansıtılıyor?
İlgili kayıp ve kaçaklar, hizmet sağlayıcısının altyapı eksikliklerinden kaynaklandığından tüm hizmetlerde olduğu gibi burada da sorunun temeline inilip eksikliklerin giderilmesindense aboneler üzerinden ilgili bedellerin alınması çok daha kolay bir yöntem olmaktadır. Ancak Yargıtay, bu bedelin “masum” abonelerden alınmasının hukuka aykırı olduğu kararını vererek haksız teminin önüne geçmiş, tüketicilere haklarını mahkemede aramalarının yolunu açmıştır.
Haksız Alınan Bedellere Nasıl İtiraz Edilir?
Tüketiciler, öncelikli olarak son on yıllık dönemde ne kadar haksız bedel ödediklerini bildirmesi için hizmet sağlayıcılarına yazılı olarak başvuruda bulunmalıdır. Hizmet sağlayıcısının ilgili bilgiyi paylaşmaması üzerine “belirsiz tutar” olarak dava açılabilmektedir. Daha sonra tüketiciler, haksız yere alınan bedellerin iadesini talep ettiklerini belirttikleri bir dilekçe ile Yargıtay kararını emsal göstererek Tüketici Hakem Heyetlerine (Fatura bedeli 2.000 TL´nin altında ise) ya da Tüketici Mahkemelerine (Fatura bedeli 2.000 TL´nin üstünde ise) başvuruda bulunmalıdır. İş yeri sahipleri ise haklarını Ticaret Mahkemelerine başvurarak aramalıdır. Açılacak davayı kazanmaları durumunda tüketiciler geriye dönük on yıllık haksız ödedikleri bedeli geri alabilmektedir. Ticari abonelerin ilgili bedeli faiziyle geri alma talebinde bulunması mümkündür. Mahkeme süreci, geriye dönük araştırılmaların eksiksiz yapılabilmesi adına 1-2 yıl sürebilmektedir.
Her ne kadar bugüne kadar kazanılmış davalar olsa da kayıp-kaçak bedellerinin geri iadesi davalarının her birinin özerk olduğu ve mahkemeden tüketici aleyhine sonuç çıkabilmesinin mümkün olduğu da bilinmelidir. Dava sürecinde elinizin kuvvetlenmesi ve sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi adına bir avukattan yardım almanız faydalı olacaktır.
Dava Kazanıldığında Bedelin Yaklaşık Olarak Ne Kadarı Geri İade Edilir?
Abonelik türüne göre değişmekle birlikte, fatura bedelinin yaklaşık %14´ü tüketicilerden haksız yere tahsil edilmektedir. Davacının bu orandaki tutarı hizmet sağlayıcısından geri alıp alamayacağı açılacak davanın sonucuna göre belirlenmektedir.
Mahkemeden Çıkan Sonuç Sadece Geçmişe Mi Dönük Olacak?
Tüketiciler, açacakları dava ile geçmiş on yıla ait haksız ödedikleri bedelin geri verilmesini talep edebildikleri gibi hâlihazırda faturalarına yansıtılan haksız bedeller için de tedbir karar çıkması talebinde bulunabilirler. Davanın kazanılması durumunda bu bedellerin tüketici tarafından gelecek dönemlerde ödenmemesinin de yolu açılmış olmaktadır.
