1999 yılında tüm Türkiye´yi derinden etkileyen körfez depreminin ardından konutlardaki sigortasızlık oranlarının yüksekliği nedeniyle devlet eliyle bir sigorta hareketi başlatıldı. Bu amaçla önce 2000 yılında Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) faaliyete geçti.
İleriki zamanlarda meydana gelmesi muhtemel depremlerde meydana gelebilecek can ve mal kayıplarını en aza indirmek adına yapılan girişimler sonucunda 9 aylık bir ön çalışma ile faaliyete geçen DASK kurumu bir tüzel kişiliktir.
O günlerde çıkarılan bir Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ile 27 Eylül 2000 tarihinden geçerli olmak üzere tüm evler için zorunlu deprem sigortası yaptırma şartı getirilmiştir. Bu sistemin yürütülmesi de Türkiye´de resmi olarak faaliyet gösteren sigorta şirketlerine yüklenmiştir.
Yani siz herhangi bir özel sigorta şirketine gidip dask sigortanızı yaptırdığınız zaman ödediğiniz primler şirket bünyesinde değil DASK bünyesinde birikmiş olur. Sigorta şirketleri bu işlemler üzerinden belirli bir miktar komisyon alarak aracılık görevi yürütürler. Poliçe işleyişini takip etmek, primi tahsil ederek DASK kurumuna aktarmak, hasar durumunda da hasar organizasyonunu yapmak şirketlerin görevidir. Yasa ile belirlenen şirket komisyon oranı %20´dir. Genellikle şirketler bu rakamın %10-15 aralığındaki kısmını acentelerine aktarmaktadır.
Deprem sigortası doğal afetlere karşı mülkünüzü güvence altına almak için ucuz ve alternatifsiz bir çözümdür.
Binalarda meydana gelebilecek kısmı veya büyük hasarlarda oluşan zararı tazmin ederek vatandaşların mağduriyetini giderme amacını taşıyan DASK sigortası gerçekleşecek afetlerde normal yaşama dönmek için vatandaşlara destek olur.
Yüzde 98´i birinci derece deprem kuşağında olan bir ülkede yaşamak oldukça riskli. Yapıların güvenliği yine 1999 depreminden sonra oluşturulan düzenlemelerle bir yere kadar sizi koruyabilir durumdadır. Yıllarca çalışıp satın aldığınız evin 30 saniye içinde yıkılması canınızı çok acıtabilir. Bu nedenle devlet eliyle yapılan bu poliçe size tam güvence sağlayacaktır. Primleri piyasa şartları ile kıyaslandığında çok düşük olan deprem sigortasını herhangi bir sigorta acentesine giderek yaptırabilirsiniz.
Her konut için belirlenmiş bir adres kodu bulunmaktadır. Adres kodu o dairenin “TC Kimlik Nosu”dur. Sigortacınıza gittiğinizde Tc Kimlik Numaranızı ve evinizin “tam” açık adresini vermeniz durumunda sigortacı adres kodunuzu bularak poliçenizi düzenleyebilir. Burada dikkat edilmesi gereken nokta evin metrekare değerinin tam veriliyor olması. 100 m2´lik bir eve prim düşük çıksın diye 50 m2 üzerinden sigorta öderseniz “eksik sigorta” uygulaması ile karşı karşıya kalırsınız. Yani sigorta şirketi size der ki “sizin eviniz 100 m2 ancak siz 50 m2, yani yarısını sigortalamışsınız. Oluşan hasarın da yarısını karşılarım”
Eksik sigortaya düşmemek için m2 değerine dikkat.
Tüm Yapılar Sigortalanabilir mi?
Hayır. İş yerleri ve köy yerindeki evler sigortalanmaz. Üst katları ev olan bir binanın en alt katındaki iş yeri dask sigortası güvencesine alınabilir gibi bazı istisnalar da mevcuttur.
Herhangi bir hasarda ortaya çıkacak devasa boyutlardaki maliyeti havuzda biriken primler karşılayabilir mi?
Sigortacılıkta reasüre etmek kavramı vardır. Yani satın alınan riskler daha büyük çaptaki uluslararası sigorta şirketlerine sigortalatılmaktadır. Yani risk artık Türkiye´deki havuzun değil bu büyük çaplı sigorta şirketlerinindir. Bu nedenle primlerin hasarı karşılayamama riski ortadan kalkmaktadır.
Dask poliçesi fiyatları serbest tarife midir?
Hayır. Dask poliçesi devlet eliyle yaptırılan ve sigorta şirketlerinin sadece aracılık ettikleri bir poliçedir. Fiyatını devlet belirler ve tüm ülkede aynı tarife ve fiyat üzerinden satışını takip eder.
Bina değeri nasıl hesaplanıyor?
Sigortalanacak olan değerlerin bir bedelinin olması zorunluluktur. Dask poliçesinde de sigorta konusu olan bina (daire) bedeli yine devlet tarafından çeşitli istatistik hesaplamalara dayanılarak oluşturulur. M2 birim maliyeti olarak belirlenen rakamlarda binaların inşaat maliyetleri hesaplanmaya çalışılır ve bu değer üzerinden sigorta yapılır.
Deprem Sigortasında kastedilen Doğal Afetler nelerdir?
Deprem ve deprem sonucunda meydana gelebilecek muhtemel yangın, infilak, yer kayması ve tsunami risklerinin oluşturacağı zararlar.
Teminat dışında kalan riskler
Her türlü enkaz kaldırma bedeli
Kar kaybı ve iş durması
Hasara bağlı kira kaybı
Alternatif ikametgah ve iş yeri bedelleri
Mali sorumluluklar ile ilgili zararlar
Bina içinde bulunan taşınır mal ve eşyalar
Ölüm, yaralanma, sakatlanma gibi bedeni zararlar
Her türlü manevi tazminat talepleri
Yukarıda sayılan risklerin haricindeki riskler nedeniyle oluşabilecek hasarlar
Deprem aktivitesi olmaksızın binanın kendi kendine yıkılması veya hasar görmesi sonucu meydana gelebilecek hasarlar
Dask poliçesi ile binanın hangi özellikleri kapsam içine girer?
Binanın temeller, duvarları, ortak kullanımdaki duvarlar, bahçe ve istinat duvarları, merdiven boşlukları, asansörler, koridorlar, çatı ve bacalar.
Dask sigortası yaygın mıdır?
Deprem sigortası adında “zorunlu” ibaresi geçse ve zorunlu olarak yapılması gerekir dense de vatandaşlar tarafından çok büyük rağbet görmemektedir. 2018 yılı itibariyle Türkiye´deki konutların sadece %48´dir. Bu poliçelerin büyük bir kısmının elektrik ve su aboneliği amacıyla yaptırılan ve eksik sigorta kapsamına girebilecek düşük değer gösterilerek yapılan poliçeler olduğunda ortaya çıkan tablo oldukça vahim görünmektedir.
Otomobillerde trafik sigortası yaptırmamanın cezası vardır ve bir trafik çevirmesinde yakalandığınızda aracınız bağlanır. Sigortanızı yaptırana kadar da aracınızı alamazsınız. Yaptırımların uygulanması bu poliçedeki sigortalılık oranını yükseltmiştir. Buna benzer kontrol mekanizmalarının geliştirilmemiş olması nedeniyle bir yıl Dask sigortasını yaptıran bir sonraki yıl yaptırmaktan vazgeçebiliyor.
Dask sigorta poliçesi son yıllarda yaptırım amacıyla elektrik ve su abonelikleri için zorunlu tutulan bir belge konumuna gelse de bu poliçelerinin yenilemelerinin yapılmıyor olması ev sahipleri için büyük risk oluşturmaktadır.