Yeterli eğitim alıyor olmasına karşın bazı çocukların okumada, yazmada ve matematiksel işlemleri kavramada, zaman ile mekânda yönelmede ve/veya düşünmede zorluk çektiği gözlemlenebilir. Zekâsında herhangi bir sorun olmadığı hâlde ortaya çıkan bu durum, “disleksi” (dyslexia) olarak adlandırılmaktadır. Yapılan araştırmalar, tıp literatüründe “öğrenme bozukluğu” anlamında kullanılan disleksinin neden ortaya çıktığını kesin olarak ortaya koyamamakla birlikte, genetik faktörlerin, düşük kilolu doğumların, bazı beyin hasarlarının ve kimi alerji türlerinin bu duruma sebep olabileceği öne sürülmektedir.
Disleksi, okuma güçlüğü, aritmetik bozukluk, yazılı anlatımda bozukluk ve adlandırılamayan öğrenme bozuklukları olarak 4 bölümde incelenmektedir. Disleksi, bir hastalık değildir!
Disleksinin Belirtileri
Disleksi, çocukta herhangi bir zekâ gerili olmadığı hâlde aşağıdaki durumların ortaya çıkmasıyla varlığını belli etmektedir:
Okul Öncesi Dönemde Olan Çocuklarda Görülen Belirtiler:
Çocuklar,
- Konuşmaya beklenenden geç başlarlar,
- Seslerle harfleri kavramada veya öğrenmede zorluk yaşarlar,
- Sesletim açısından benzer olan kelimeleri (su/bu) yaşı ilerlemesine karşın sık sık karıştırırlar,
- Basit fiziksel aktiviteleri (kopyalama, boyama vb.) yapmakta zorlanırlar,
- Sağla solu ve zamanla yön kavramlarını karıştırırlar.
Okul Döneminde Olan Çocuklarda Görülen Belirtiler:
Çocuklar,
- Okumayı yaşıtlarının performansına kıyasla zor sökerler; yazıları zor ve yavaş okurlar; okuma yaparken benzer kelimeleri karıştırırlar (dağ-bağ vb.),
- Yazılarında bozukluk vardır; harfler arasına ya çok fazla ya çok az boşluk bırakırlar; benzer harfleri (b ile d´yi, p ile b´yi, s ile z´yi) birbirine karıştırırlar ve ayna görüntüsü ile yazarlar,
- Harflerin sırasını karıştırırlar (dal yerine lad veya adl vb.), eksik harfle yazarlar (saz(a)n) ve iki eş sesli harf yan yana geldiğinde birini yazmazlar (gül(l)e)
- Yazım kurallarında (büyük harf kullanımı vb.) ve noktalama işaretlerinde hata yaparlar,
- Matematiksel işlemlerde zorluk yaşarlar, çarpım tablosunu ezbere alamazlar, sembolleri ters algılarlar (x yerine + vb.),
- Özgüven eksikliği yaşarlar,
- Kısa cümleler kurarlar ve/veya cümlelerin sonunu bağlayamazlar,
- Dikkatleri dağınık, hafızaları zayıftır ve uyum konusunda sorun yaşarlar,
- Ya hiperaktif ya çok durgundurlar,
- Motor becerilerinde sorun vardır ve soyut kavramları kavramada sorun yaşarlar.
Disleksinin Tedavisi
Bir hastalık olmadığı için öğrenme bozukluğu, ilaçla değil, eğitimle iyileştirilmektedir. Çocukta belirtilerden birden fazlası gözlemlenmişse bir uzman tarafından tanı konmalı, tanıdan sonra çocuk, özel eğitim programına tabi tutulmalıdır. Olgu çok iyi bir şekilde değerlendirilmişse tedavi başarısı artacaktır.
Ebeveynler Dikkat!
- Doğduğu andan itibaren çocuğunuzun davranışlarındaki değişikliklere duyarlı olun, sıklıkla tekrar eden farklılıklar için uzmanlara başvurun.
- Tanı konduktan sonra psikoeğitim ve psikiyatrik yardım alın.
- Çocuğunuzun öğretmenleriyle sürekli iletişimde olun.
- Süreç boyu çocuğunuza sabırlı ve hoşgörülü bir yaklaşım tarzını benimseyin.
- Çocuğunuzun öz güvenini geri kazanabilmesi için onu sosyal aktivitelere yönlendirin.
- Çocuğunuza yeterli olmadığı durumlar için baskı yapmayın, kendi kabiliyeti doğrultusunda yapabildiklerini geliştirmesine yardımcı olun.
- Ona sevgi ve güven aşılayın, toplum içerisine karışması için yardımcı olun.
