Çocukların özellikle ilköğretim dönemlerindeki ev ödevleri ev içinde kabusa dönüşebiliyor. Çocuklar doğal olarak ev ödevlerinden nefret ediyorlar. İşin temeline inildiğinde bu konuda haksız da sayılmazlar. İnsanlık ilk var olduğu günden itibaren hayatta kalmak için gereken şeyleri yapmak üzerine güdülenerek varlığını sürdürdü. Yani insanlığın ilk dönemlerinde hayatta kalmak için sürekli hareket etmek zorunda olan bir insan vardı. Güvenlik için yer bulmak için, yemek yemek için hep hareket etmek zorundaydı. İlk dönem insanı süper marketten ekmek alma imkânına sahip değildi. Hareket doğasının gereğiydi ve bir zorunluluktu.
Bu genetik kodlama ile bugüne gelen insanoğlunun çocukları, atalarından gelen genetik mirası taşıyor ve hareket etmek istiyorlar. Okulda, evde, her yerde. Bu nedenle ders çalışmak, ödev yapmak için bir yerde sabit oturmak zorunda olmaları onları sıkıyor. Biz yetişkinler 45 dakika boyunca çocukları bir sınıf içinde tıkmayı maharet sayıyoruz ve işin ilginci buna karşı çıkan -hareket etmek isteyen- çocukları da çeşitli sıfatlarla hastalıklı sınıfa sokmaya çalışıyoruz. Dikkat eksikliği, hiperaktivite vs. İnsanlığın ilk dönemlerinde bunun olabileceğine ihtimal veriyor musunuz?
Ancak tüm bu doğal sürecin zıttına gelişen toplumsal yapıya rağmen yine de çocuklarımızın bir şeyler öğrenmesi gerekiyor. Bu dönemin hayatta kalma şartı da bu değil mi?
Bu noktada karşımıza dev bir sorun olarak çıkan ödev yapma konusunu incelemek gerekiyor. Ne yapabiliriz de çocuklarımızın ödev konusunda daha istekli ve ödev süreci boyunca verimli olmalarını sağlayabiliriz?
Anne babaların en çok sıkıldıkları konuların başında ödev sırasında çocukların çok çabuk dikkatlerinin dağılması geliyor. Sürekli ödevin başından kalkan, evin içinde dolaşıp gelen, farklı şeylere dikkatleri kayan çocuklar ebeveynlerin sınırlarını zorlar hale gelebiliyorlar.
Eğer doğuştan gelen bir hastalıkları yoksa tüm çocuklar çok ileri derecede bir zekaya ve pozitif enerjiye sahiptirler. Yetişkinler olarak bizim en büyük hatamız ise bu zeka ve enerjiyi doğru yöne doğru şekilde kanalize edememek.
Çocukları ödevlere veya derslere odaklamak için çok çeşitli teknikler uygulanıyor. Ancak insanoğlu birbirinden o kadar farklı ki herkes için ayrı yöntemler geliştirilmesi gerekiyor. Bu da fiziki olarak imkansız. Her çocuğa bir sınıf ve bir öğretmen veremeyiz ama evde en azından anne babalar olarak ödevlerini yaparken onları istediğimiz konulara odaklayabiliriz. İşte bunun için bazı tavsiyeler;
Kısa Tutun
Hem de çok kısa. O kadar ki 30 dakikalık bir işi beşe altıya bölecek kadar. Unutmayın. Burası eviniz. Sınıf değil. 45 dakika çocuğunuzu tutamazsınız. Ev ödev yaparken 5´er dakikalık bölümlerle başlayın. Duruma göre bunu 10´ar dakikalık bölümlere uzatabilirsiniz. Bunu da bir çeşit oyuna dönüştürebilirsiniz. Her 5 dakikalık başarılı periyot sonunda bir öpücükle ödüllendirebilirsiniz mesela.
Kronometre Kullanın
Kronometreyi ödev sürecine entegre ederek harika oyunlar oynayabilirsiniz. Bir görevin bitirilmesi için çocuğunuza bir hedef koyabilir ve o sürenin sonuna kadar o görevin bitirilmesi için onu teşvik edebilirsiniz. Böylece çocuk kronometre ile yarışacak ve ödeve daha çok odaklanabilecektir. Dikkat etmeniz gereken kronometreyi çocuğunuzun bitirebileceği sürenin bir kaç dakika fazlasına zamanlayın. Kronometreyi yendiği her görevin sonunda çocuğunuzun bu psikolojik doyumu yaşamasına izin vermelisiniz.
Enerjik Saatleri Tespit Edin
Çocuğunuzun en enerjik olduğu zamanları tespit edin. Öğlen, akşam, gece yatarken. Bu zamanlara göre ödevlerinizin zamanlamasını yapabilirsiniz. Bu saatlerde ödeve oturmamanız gerekiyor.
Olumlu Geri Bildirimler İnanılmaz Etkili Olabilir
Doğru şekilde ve doğru zamanda yaptığınız sürece olumlu geri bildirimler çocuklar üzerinde müthiş etkilere sahip olacaktır. Başardığı küçük şeylerde bile yaptığı işi nitelik yönünden değerlendirerek geri bildirim vermelisiniz. Aferin gibi soyut geri bildirimlerden bahsetmiyoruz. Bir soruyu çözdüğü zaman “Nasıl da hızlı çözdün? Bu çok güzel bir şey” demek sorunun çözüm hızıyla ilgili bir olumlu geri bildirimdir.
Geri Çekilmeyi Bilin
Ev ödevi yaparken en çok yapılan hatalardan biri geri çekilmeyi bilmemek oluyor. Ebeveynler görevi kendilerinde içselleştirip bitirmek adına çocuklarını zorlar duruma gelebiliyorlar. Bu noktada geri çekilmeyi de göz ardı ediyorlar. İlerleme kaydedemediğiniz her an çekilmeyi bilmeniz gerekiyor. Çocuğunuzun üstüne gitmekle olmayacağını bilmelisiniz.
Serbest Bırakın
Ödev ile ilgili sorumluluğu çocuğunuzun üzerine alması için zaman tanıyın. Sürekli olarak ödev yap demek bir süre sonra sizi ve ilişkinizi yıpratacak duruma gelecektir. Bu duruma düşmemek için çocuğunuzun ödevi içselleştirmesini sağlayın. Kural çok basit. Serbest bırakın. Ona ödevden bahsetmeyin ve yapmamasına ses çıkarmayın. Bir gün, iki gün, üç gün. Sonunda öğretmeninden azar yiyerek, kırık not alarak veya eksi puan alarak bunun cezasını çekecektir. Sonuç olarak bu olumsuzluklarla tekrar karşılaşmamak adına ödevlerini yapmak için kendi kendini güdüleyebilecektir. Kontrol ebeveynde oldukça ödev ve ders çocuk tarafından içselleştirilemez. Bırakın. Sürücü koltuğunda çocuğunuz otursun. Unutmayın. Ders arabası ona ait.
Sözleşme Yapın
Bir ödev sözleşmesi imzalayın. Çocuğunuzun tam olarak ne yapması gerektiği ve onun bu gerekliliklerin hangilerini kabul ettiğiniz hangilerini reddettiğini içeren bir sözleşme yazısı hazırlayın. Bu sözleşme ileride doğacak anlaşmazlıklarda ortaya koymak için değildir. Sadece görevini yaptığı zamanlarda sözleşmeye sadık kaldığı için ona bir teşekkür fırsatı olarak hazırlanmalıdır. Bu da büyük bir güdüleyici olabilir.
Balık. Daha Fazla Balık
Her ne kadar bilimsel bir araştırma sonucu olmasa da balık yemenin çocuklar üzerinde pozitif etkileri olduğu ailelerin deneyimlerinden anlaşılabilmektedir. Balık tüketimi fazla olan çocuklarda ödevlere odaklanma sorunlarının daha az yaşandığı tespit edilmiştir. Denenebilir.
Çocuğunuzun Sadece Bir Çocuk Olduğunu Asla Unutmayın
Unutmayın. O sadece bir çocuk. Koşmak, eğlenmek, keyifli vakit geçirmek istemek onun doğası ve hakkı. Ödev konusunda çok gerildiğinizde bunu hatırlayın ve ona izin verin. Çocukluğunu yaşamasına izin verin.
Çocuk olduğunu unutmadan onunla ilgili beklentilerinizi çok yüksek tutmayın. Beklentilerdeki yükseklik hem onu hem de sizi yıpratacaktır. Okul başarısı her şey demek değildir. Unutmayın. Tarihe yön veren yüzlerce bilim adamı, devlet adamı, sanatçı okuldan atılmalarının ardından büyük başarılara imza attılar.